Ένα νέο ερευνητικό έργο, χρηματοδοτούμενο στο πλαίσιο του Προγράμματος Ορίζοντας 2020 της ΕΕ, με τίτλο «Κέντρο Τεχνογνωσίας για τη Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (4CH)», πραγματοποίησε την εναρκτήρια συνάντησή του στις 9 Φεβρουαρίου 2021. Στο έργο συμμετέχει το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ) μέσω του Κέντρου Πολιτισμικής Πληροφορικής του Εργαστηρίου Πληροφοριακών Συστημάτων του Ινστιτούτου Πληροφορικής (ΙΠ), και της ομάδας Φωτονικής στην Επιστήμη της Κληρονομιάς του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ).  

Η Κοινοπραξία του έργου 4CH αποτελείται από 19 εταίρους και περιλαμβάνει κορυφαία ιδρύματα από τον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο, τη βιομηχανία, και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με συμπληρωματική εμπειρογνωμοσύνη και ευρεία γεωγραφική κάλυψη του Ευρωπαϊκού χώρου. Συντονιστής του έργου είναι το Εθνικό Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής (INFN) από την Ιταλία. Η Κοινοπραξία είναι ανοιχτή για συνεργασία με οργανισμούς κληρονομιάς και υπουργεία, ερευνητικά κέντρα, καθώς και με μικρομεσαίες επιχειρήσεις που θα ήθελαν θα συμβάλουν στη διατήρηση, συντήρηση και στην αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω ψηφιακών τεχνολογιών.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, οι συνεργαζόμενοι φορείς στο 4CH παρουσίασαν τις καινοτομίες που διαθέτουν στην επιστημονική τους φαρέτρα και θα συνεισφέρουν στην κοινοπραξία και διαμόρφωσαν ένα πρόγραμμα εργασίας για την επιτυχή εκκίνηση και υλοποίηση του έργου. Το έργο  ξεκίνησε επίσημα την 1η Ιανουαρίου 2021 και έχει διάρκεια τρία έτη. Στοχεύει στη δημιουργία ενός Κέντρου Τεχνογνωσίας που θα αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς στην Ευρώπη για τη διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς παρέχοντας σε εθνικά και περιφερειακά Πολιτιστικά Ιδρύματα συμβουλές, υποστήριξη και υπηρεσίες που εστιάζονται στη διατήρηση και συντήρηση ιστορικών μνημείων και χώρων με τη χρήση τεχνολογιών αιχμής, δίδοντας έμφαση στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών.

Οι βασικοί στόχοι του έργου 4CH είναι:

• Ο καθορισμός του μεθοδολογικού και οργανωτικού πλαισίου για το Κέντρο Τεχνογνωσίας με επίκεντρο την προηγμένη ψηφιοποίηση για τη συντήρηση και τη διατήρηση ιστορικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων,
• Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας διαδικτυακής Πλατφόρμας για το Κέντρο Τεχνογνωσίας μέσω της οποίας θα υποστηρίζεται η αλληλεπίδραση και συνεργασία μεταξύ των Ευρωπαϊκών Ινστιτούτων Πολιτισμικής Κληρονομιάς,
• Η επέκταση και η βελτιστοποίηση της ψηφιοποίησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς για την υποστήριξη της συντήρησης,
• Η ανάπτυξη καλών πρακτικών για την αξιοποίηση των πολιτισμικών δεδομένων στον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και άλλους τομείς,
• Ο ορισμός των επιχειρησιακών, οικονομικών και νομικών συνθηκών για τη δημιουργία, και τη μελλοντική βιωσιμότητα του Κέντρου Τεχνογνωσίας.

Το Κέντρο Τεχνογνωσίας προωθεί μια ολιστική και διεπιστημονική προσέγγιση για τη διατήρηση της Πολιτισμικής Κληρονομιάς που θα διευκολύνει το συντονισμό μεταξύ των Οργανισμών Κληρονομιάς και Ιδρυμάτων Πολιτισμικής Κληρονομιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη καθώς και των υπό εξέλιξη Ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών.

Το Κέντρο Τεχνογνωσίας φιλοδοξεί να προσφέρει υπηρεσίες και εργαλεία για τη διατήρηση και τη συντήρηση ιστορικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες, όπως:

• Δημιουργία χάρτη ερευνητικών δραστηριοτήτων και τεχνολογιών αιχμής που σχετίζονται με τη συντήρηση, τη διατήρηση και τη βιώσιμη ανάδειξη μνημείων και χώρων, ο οποίος θα ενημερώνεται τακτικά
• Συλλογή και παροχή στοιχείων για  σημαντικές πρωτοβουλίες, εμπειρίες και καλές πρακτικές σε όλη την Ευρώπη και διεθνώς
• Καθορισμός προγραμμάτων κατάρτισης και επιμόρφωσης του προσωπικού των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς, φορέων και επαγγελματιών
• Ανάπτυξη συμβουλευτικής, κατευθυντήριων γραμμών και πρωτοκόλλων σχετικά με τη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ICT) με ιδιαίτερη έμφαση στις τεχνολογίες 3D για τη διαχείριση και ενσωμάτωσή τους με τεχνολογίες παρακολούθησης και αισθητήρες.

Η κοινότητες χρηστών στις οποίες απευθύνεται το 4CH περιλαμβάνουν:

• Οργανισμούς Πολιτισμικής Κληρονομιάς  και άλλους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, υπεύθυνους για τη διαχείριση Ευρωπαϊκών μνημείων, κτιρίων και χώρων, τη διατήρησή τους από ζημιές και τη διάθεσή τους για δημόσια ψυχαγωγία
• Επαγγελματίες στον τομέα της Πολιτισμικής Κληρονομιάς και επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες συντήρησης, διατήρησης και αποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιοποίησης μνημείων/χώρων σε μεγάλη κλίμακα και με υψηλή ποιότητα, και τηςν αξιοποίησης δεδομένων για το σχεδιασμό και τη διαχείριση των παρεμβάσεων
• Επαγγελματίες και εταιρίες από τους τομείς της Δημιουργικής Βιομηχανίας και Φιλοξενίας που επαναχρησιμοποιούν δεδομένα για την παραγωγή περιεχομένου, εφαρμογών, παιχνιδιών, εκπαίδευσης και τουριστικών υπηρεσιών με βάση την πολιτισμική κληρονομιά
• Οργανισμούς πολιτισμικής κληρονομιάς, δημόσιους φορείς όπως υπουργεία και υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων (ασφαλιστικές εταιρείες, μεγάλοι ιδιοκτήτες κ.λπ.) που επηρεάζουν πολιτικές και στρατηγικές για τη διατήρηση, τη συντήρηση και την ψηφιοποίηση.

Περισσότερες πληροφορίες για το έργο είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο της ΕΕ https://cordis.europa.eu/project/id/101004468, αλλά και στον ιστότοπο του έργου, https://www.4ch-project.eu/ 

Υπεύθυνος 4CΗ για το Ινστιτούτο Πληροφορικής:
Γιάννης Τζίτζικας, Συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του ΙΤΕ – ΙΠ, Επικεφαλής Κέντρου Πολιτισμικής Πληροφορικής, Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης

Υπεύθυνος 4CH για το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ:
Δημήτριος Άγγλος, Συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του ΙΤΕ – ΙΗΔΛ, Καθηγητής του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης