Ολοκληρώθηκε με επιτυχία την Πέμπτη 05 Νοεμβρίου 2020 η εναρκτήρια συνάντηση του έργου ΠΡΩΤΕΑΣ «ΠΡοηγμένο σύστημα συλλογής και διαχείρισης αναλυτικΩν δεδομένων για την ανοιχτή προς το κοινό ΤΕκμηρίωση, και συντήρηση ζωγρΑφικών έργων τέχνηΣ μεγάλων διαστάσεων».
Το έργο ΠΡΩΤΕΑΣ υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ (Β’ Κύκλος) και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) (κωδικός έργου:Τ2ΕΔΚ-02428).
Οι φορείς που συμμετέχουν στο έργο είναι: το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), το Έθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (ΕΠΜΑΣ) και οι εταιρίες PRINTEC και Up2Metric. Το ΙΤΕ συμμετέχει με δύο Ινστιτούτα, το Ινστιτούτο Πληροφορικής (ΙΠ-ΙΤΕ) (Συντονιστής Φορέας) και το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ-ΙΤΕ). Το ΙΠ-ΙΤΕ συμμετέχει με τρία εργαστήρια, το Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων (ISL), το Εργαστήριο Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου-Μηχανής (HCI) και το Εργαστήριο Υπολογιστικής Όρασης και Ρομποτικής (CVRL), ενώ το ΙΗΔΛ-ΙΤΕ συμμετέχει με την ομάδα Photonics For Heritage Science (PhoHS). Το ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» συμμετέχει μέσω του Ινστιτούτου Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής (ΙΠΣΦ).
Η βασική ιδέα του έργου είναι να φέρει το ευρύ κοινό πιο κοντά στο έργο του συντηρητή και του ερευνητή έργων τέχνης και μέσα από αυτό στα υλικά και τις τεχνικές, στο ιστορικό πλαίσιο ενός έργου τέχνης καθώς και στο μήνυμα και την έκφραση του δημιουργού. Σημαντικό για την υλοποίηση αυτής της ιδέας, είναι να δημιουργηθεί ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ επιμελητών, συντηρητών και ερευνητών.
Η σύγχρονη τεχνολογία υποστηρίζει αυτή την επικοινωνία μέσω α) φορητών αναλυτικών συσκευών β) ευέλικτων ρομποτικών διατάξεων και γ) προηγμένων πληροφοριακών συστημάτων που επιτρέπουν μια ολοκληρωμένη και καινοτόμο προσέγγιση στην τεκμηρίωση, διαχείριση και παρουσίαση των πληροφοριών που συλλέγονται κατά τη συντήρηση των έργων τέχνης.
Κεντρικός στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη της υποδομής Εργαστήριου Ανοικτής Θέασης (ΕΑΘ) σε χώρους της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (ΕΠΜΑΣ). Στο εργαστήριο αυτό θα φιλοξενούνται καινοτόμα αναλυτικά συστήματα από το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ και το Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής του ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», για την εφαρμογή συνδυαστικών πρωτοκόλλων τεχνικών απεικόνισης και φασματοσκοπίας in situ. Τα συστήματα αυτά θα ενσωματώσουν και αναβαθμίσουν την τρέχουσα μεθοδολογία τεκμηρίωσης και συντήρησης που εφαρμόζεται στην ΕΠΜΑΣ για την ολοκληρωμένη μελέτη ζωγραφικών έργων. Συντονιστικό ρόλο στο εγχείρημα παίζει το Ινστιτούτο Πληροφορικής (ΙΠ) του ΙΤΕ το οποίο, σε συνεργασία με τις εταιρείες PRINTEC και Up2Metric, θα αναπτύξει το σύστημα για την ελεγχόμενη προσέγγιση των αναλυτικών συσκευών μαζί με τους χρήστες τους σε κάθε σημείο του ζωγραφικού έργου, υπό συνθήκες που διασφαλίζουν ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία καθώς επίσης και εύχρηστη καταγραφή, διαχείριση και παρουσίαση μεγάλου όγκου πληροφορίας και δεδομένων.
Το εγχείρημα αποκτά ιδιαίτερη σημασία και αναγκαιότητα στην περίπτωση ζωγραφικών έργων πολύ μεγάλων διαστάσεων τα οποία μέχρι σήμερα δεν ήταν εφικτό να μελετηθούν με τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Ένα τέτοιο εμβληματικό παράδειγμα είναι η ελαιογραφία του C. Muller «30η Μαρτίου 1814» διαστάσεων 4,45×8,45 μέτρα, από τα σημαντικότερα έργα της επανέκθεσης της ΕΠΜΑΣ, η συντήρηση και παρουσίαση του οποίου εμπνέει και το συγκεκριμένο έργο.
Η συνάντηση ξεκίνησε με χαιρετισμούς από τον συντονιστή του έργου καθ. Δημήτρη Πλεξουσάκη Διευθυντή του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ και από την αναπληρώτρια επιστημονική υπεύθυνη του έργου Έφη Αγαθονίκου, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Συλλογών, Καλλιτεχνικού και Μουσειολογικού Προγραμματισμού της ΕΠΜΑΣ. Ακολούθησαν σύντομες παρουσιάσεις των συμμετεχόντων φορέων, ενώ στη συνέχεια έγινε λεπτομερής παρουσίαση του χρονοδιαγράμματος και των ενοτήτων εργασίας. Η εναρκτήρια συνάντηση έκλεισε με τον ορισμό των πρώτων ομάδων εργασιών και τον προγραμματισμό της επόμενης.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνάντησης, οι εκπρόσωποι των φορέων είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν σημαντικά θέματα και να λάβουν αποφάσεις οι οποίες θα καθορίσουν τη συνέχεια του έργου. Κλείνοντας, όλοι οι συμμετέχοντες εξέφρασαν τη διάθεσή τους να εργαστούν για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.